Welke gekleurde bril heb je op?
We lopen allemaal met een gekleurde bril op. Helemaal niet, zeggen een heleboel mensen dan direct. En toch is dat zo. Het is geen fysieke bril, maar een “filter” waardoor je een persoonlijke kleuring geeft aan de wereld die je waarneemt.
We zijn ons vaak niet van bewust van de gekleurde bril. Gelukkig switchen we ook gemakkelijk naar een andere bril als het uitkomt. Welke we op doen wordt bepaald door de situatie, maar vooral door onze eigen voorkeuren. Door onze eigen “COPs”: conditioneringen, overtuigingen en patronen.
Het bestaan wordt onderschreven door diverse Nederlandse gezegden. Zoals: door een gekleurde bril kijken, wat duidt op een “bevooroordeelde” manier van kijken. We zijn daarbij bekend met de donkere (pessimistische kijk) en de roze bril (verliefdheid, gerichtheid om mooie kanten van iemand).
Waarneming bepaald gedrag
Er bestaan natuurlijk nog andere kleuren, elk met een specifieke kijk. En die gekleurde brillen zijn belangrijk, want ze kleuren onze waarneming. En waarneming bepaalt in grote mate ons gedrag! En daarmee dus ons resultaat en effect in de wereld.
Het is dus van groot belang inzicht te hebben in het effect van gekleurde brillen. Want willen we anderen resultaten halen dan moeten we de dingen anders doen of andere dingen doen. Dat wordt gevoed door anders denken over een situatie. Onze waarneming heeft daar een grote invloed op. Inzicht in onze waarneming geeft ons mogelijkheden anders te doen.
Gekleurde bril
Edward de Bono reikt ons een kader aan voor de gekleurde bril, vanuit creatief denken. Het helpt ons te begrijpen welke bril we op hebben en hoe dat onze waarneming beïnvloed. Maar vooral wat te doen om dat te veranderen.
Waar staat de gekleurde bril voor?
1. De blauwe bril voor de gestructureerde kijk
2. De groene bril voor de creatieve kijk
3. De rode bril voor de emotionele kijk
4. De witte bril voor de rationele kijk
5. De zwarte bril voor de donkere, negatieve kijk
6. De gele bril voor de positieve, zonnige kijk
Voorkeuren
Heb je al ontdekt welke bril je bij voorkeur op zet? Veel mensen zijn zich niet goed bewust van het onderscheid. En al zeker niet van de bril die ze in een bepaalde situatie opzetten.
Het goede nieuws is wel dat we wel beschikken over al deze brillen. En sterker nog dat ze heel erg nuttig zijn – allemaal – om een complete waarneming doen. Om de hele situatie te kunnen overzien. Dit vermogen biedt de grootste kans op anders doen.
Hoe gebruiken in teams?
Dit geeft ons mogelijkheden om de teamdynamiek beter te begrijpen. Bijvoorbeeld, om te ordenen wat er allemaal gezegd wordt. En om een completer beeld te krijgen van wat teamleden zeggen en precies bedoelen.
Het biedt ook mogelijkheden om op zoek te gaan naar ontbrekende stukken. Bij teamleden individueel. Maar ook als team als geheel. Het helpt ook om het team in omdenken of verder-denken. Hieronder een situatie ter illustratie.
Het was een groot probleem maar het team had eindelijk een oplossing gevonden. Maar Gert schreeuwde het bijna uit: “Jongens, dat gaat toch niet werken!” Hij had zich al die tijd ingehouden voor de goede vrede. En zich van binnen zitten opvreten. Dus het kwam er met grote kracht uit. En het team was overdonderd. Het leek een verhitte discussie te worden.
Maar Anneke had ervaring met gekleurde brillen. En was goed in staat de blauwe bril op te zetten. Ze realiseerde dat Gert een rode en een zwarte bril op had. En dus een emotioneel en donker inzag. Ze richtte zich dus tot hem. “Gert, je hebt een sterke emotie bij de huidige oplossing. Dat respecteren we. Kan je ons helpen te begrijpen waarop dat gebaseerd is?” Gert, die daarmee een beetje bedaarde, legde uit dat hij de oplossing niet zag zitten, op basis van ervaringen uit het verleden. Hij noemde voorbeelden, cijfers en feiten. Hij had de uitnodiging om de witte bril op te zetten duidelijk gevoeld en ingevuld.
Maar Anneke ging verder. Want nadat hij klaar was, vroeg ze hem om op basis van zijn ervaringen mee te denken wat het team wel zou kunnen doen om de oplossing werkend te krijgen. En nodigde hem daarmee uitnodigde zijn gele en groene bril op te zetten. En zich creatief te richten op wat er wel mogelijk. Het team vond daarmee een betere oplossing, die ook meer draagvlak had. En daardoor succesvol ingevoerd werd.
Kennis van de gekleurde bril kan ons helpen goed te begrijpen wat mensen zeggen. En daar actief mee om te gaan. En in teamprocessen kun je elk gekleurde bril ook gestructureerd een plaats geven door het mee te nemen in de denkstructuur.
Weten hoe? Neem dan contact met ons op. We helpen je graag verder.
“Wil je beschikken over meer mogelijkheden om je mensen mee te krijgen?” Ontdek ze in De MasterMind voor team managers.
Comments
Hallo Reynold,
de indeling in brilkleuren vind ik een creatieve, heldere en lichte metafoor. De zin “waarneming bepaalt gedrag” zou ik willen ombouwen naar “interpretatie van waarneming” bepaalt gedrag. Het zijn onze conclusies op grond van (door gedachten gekleurde) waarnemingen die ons gedrag sturen. Maar dat is een nuancering die voor mij niets afdoet aan het terechte thema dat je aansnijdt.
De casus die je beschrijft vermeldt verder prachtige opmerkingen en wedervragen aan de geëmotioneerde medewerker. Ze werken als een trein. Hoewel ze ook uit andere methodieken kunnen stammen, herken ik de Oplossingsgerichte (Solution Focused) methodiek er glashelder in. Die gebruik is zelf in alles. Werkt perfect.
Succes en groet,
Herman Prüst
Hallo Herman,
Hartelijke dank voor je waardevollen en constructieve bijdrage. En ja, we zijn het over eens dat er tussen waarneming en gedrag nog de interpretatie zit. En daar wordt het verschil gemaakt. Bij veel mensen vindt de interpretatie onbewust plaats en spelen onbewuste conditioneringen, overtuigingen en patronen een belangrijke rol. De uitdagingen is om daar juist veel bewuster mee om te aan. Want gedrag is een keuze 🙂
Leuk dat de herkenning er ook is vanuit de oplossingsgerichte methodiek. Ik zal er naar kijken. Waar vind ik de beste samenvattig daarvan? Mijn ervaring is dat de basis onder verschillende methodieken (gelukkig) vaak hetzelfde is.
Hartelijke groet,
Reynold Chandansingh