Verantwoording door de leider

Verantwoording is de basis van leiderschap. We vergeten dat wel eens, maar elke leider legt ooit verantwoording af voor zijn of haar leiderschap. Vaak zelf uiteindelijk aan de mensen die ze zelf leiden, de zogenaamde volgers.

In de politiek

President Obama bijvoorbeeld leidt het Amerikaans volk, maar moet zich ook aan hen verantwoorden. Dat heeft hij minimaal gedaan bij zijn laatste presidentsverkiezing. Maar regelmatiger aan de afvaardigingen in de parlementen. En dagelijks aan de zogenaamde publieke opinie.

In de maatschappij leggen politieke leiders verantwoording af aan het volk. En ze kunnen behoorlijk afgerekend worden op hun acties. Dat blijkt uit de recentste gemeenteraad verkiezingen. Maar ook uit recente landelijke en Europese verkiezingen.

Na verkiezingen vergeten veel leiders dat ze ooit verantwoording moeten afleggen. De periode tussen verkiezingen is daarvoor simpelweg te lang. Ze missen dan vaak het besef dagelijks verantwoording te moeten afleggen. Sommigen zijn zelfs helemaal los en gaan gewoon hun eigen weg gaan.

Dat betekent niet dat de leider geen eigen koers mag varen. Sterker nog, soms getuigd het van echt leiderschap om tegen het algemeen beeld in te gaan. Mandela bijvoorbeeld deed dat toen het echt nodig was. Het algemeen belang stond daarbij voorop. Hij was daardoor goed in staat het te verantwoorden. Naar het volk en naar zichzelf.

In bedrijven

In bedrijven is de verantwoording door de leider vooral naar boven of naar buiten gericht. Vaak zijn managers aangesteld door directeuren, die weer aangesteld zijn door een bestuur. Aandeelhouders drukken een grote stempel op het bestuur. Medewerkers hebben vaak een kleine invloed.

Verantwoording door de leider gebeurt wel, maar dus zelden primair aan de eigen medewerkers. En daarom gaat het vaak mis in de samenwerking. De verantwoording is niet direct, waardoor managers niet geprikkeld wordt om mensgericht leiding te geven. En zich te verantwoorden over de invloed van het eigen leiderschap op de medewerkers.

Gek genoeg zijn juist managers, die zich serieus verantwoorden aan medewerkers, vaak succesvoller. Ze snappen het belang en het effect daarvan. Ze snappen dat managen ook betekent je “verantwoorden” over richting, over keuzen en beslissingen, over inrichting en werkwijze, etc.

Sterker nog: verantwoording door de leider aan de medewerkers is een belangrijke taak! Zonder dat het formeel moet. Of het nou gaat om een team, een afdeling, een business unit of een grote onderneming.

Verantwoorden gaat dan vooral om uitleg over waarom, wat en hoe. Het biedt mogelijke tot sterkere verbinding van medewerkers aan een gemeenschappelijke visie. In een wereld van professionals is dat veel waard. Beter dan een dirigerende leiderschapsstijl, die vaak beter op zijn plaats is in crisissituaties.

Waarom verantwoorden?

Verantwoording vanuit het besef dat teamleden het verdienen te weten wat van ze veracht worden en waarom. Daarvoor is nodig dat ze weten wat de leider doet en waarom. Mensen snappen dan ook beter waarom ze geleid worden en kunnen vertrouwen op het leiderschap.

Verantwoording aan je teamleden levert je veel op. Het levert hen:
• Vertrouwen in jou als leider
• Verbinding tussen alle teamleden
• Voorbeeldgedrag voor medewerkers om zelf ook verantwoordelijk bezig te zijn
• Mogelijkheden om effectiever, efficiënt en plezieriger samen tot resultaat te komen

Het levert jezelf mogelijkheden op voor een:
• Betere balans tussen eigenheid en collectief belang
• Vermindering van machtsgericht handelen
• Focus op collectief belang

En het brengt je als leider een:
• Hogere betrokkenheid van de mensen om je heen
• Grotere gerichtheid op zinvol bezig zijn in het belang van de mens
• Betere mogelijkheid om je mandaat te checken en te weten waarvoor je het ook alweer doet.

Start nu

We dagen je uit om verantwoording op te pakken. De opdracht: experimenteer een tijdje met de gedachten dat je je dagelijks moet verantwoorden aan je medewerkers. Voor wat je bent, denkt en doet. En wat je daardoor vraagt van je teamleden.

Schrijf dagelijks op wat in het verantwoordingsrapport staat. Doet dat elke dag, 5 minuten aan het eind van de dag. Kijk aan het eind van de week wat erin staat. En kijk wat je daarin bevalt en wat niet. En besluit dan wat je anders gaat doen. En experimenteer ook door het anders te doen.

Bijvoorbeeld, pas ook daadwerkelijk verantwoording door de leider toe in teamsessies. Nodig ook je team uit je constructief ter verantwoording te roepen. Zorg er wel voor dat er een constructief proces ontstaat.

[contentblock id=1]